Kabeltelevisie vs 4K IPTV: maak een slimme overstap naar beter beeld in 4K
De manier waarop we televisie kijken is drastisch aan het veranderen. Waar kabeltelevisie decennialang de standaard is geweest in Nederlandse huiskamers, dient zich met IPTV (tv via internet) een moderne opvolger aan – nu zelfs met Ultra HD kwaliteit (4K). In dit artikel vergelijken we kabeltelevisie vs 4K IPTV op alle belangrijke punten. Wat zijn de verschillen in technologie en kijkervaring? Welke biedt de betere beeldkwaliteit en content (met name 4K)? Hoe zit het met kosten, gebruiksgemak en toekomstperspectief? We nemen je mee in de strijd tussen het oude vertrouwde coaxkabeltje en de nieuwe wereld van internet-televisie. Zo kun je zelf beoordelen welke optie het beste aansluit bij jouw behoeften en krijg je een glimp van de toekomst van tv-kijken in Nederland.
Inhoudsopgave
Traditionele kabeltelevisie: hoe werkt het en wat biedt het?
Kabeltelevisie (zoals aangeboden door bijvoorbeeld Ziggo of regionale kabelmaatschappijen) werkt via coaxiale kabels die naar huishoudens lopen. Via deze kabel krijg je een analoog of digitaal signaal waarop tientallen tot honderden zenders zitten. Je sluit de kabel aan op je tv of decoder, stelt in welke zender je wilt zien en de rest gaat vanzelf. Het is een beproefde technologie: betrouwbaar, vaak “het doet het gewoon”. Kabeltelevisie heeft de afgelopen jaren zeker niet stilgestaan: analoge tv is uitgefaseerd en digitale kabel biedt nu haarscherpe HD-kwaliteit, interactieve decoders (met terugkijkfuncties) en on-demand films.
Toch kent kabeltelevisie ook beperkingen. De bandbreedte op de kabel is namelijk deels gedeeld met andere diensten (zoals internet en radio) en het aanbod van 4K-zenders via kabel is op één hand te tellen. In Nederland heeft Ziggo op het kabelnet op dit moment slechts één regulier 4K-kanaal (Love Nature 4K) en een incidenteel evenementenkanaal. Veel andere zenders zijn (nog) niet beschikbaar in Ultra HD via de kabel. Daarnaast ben je bij kabel vaak gebonden aan een provider per regio (Ziggo in het grootste deel van NL). Concurrentie is beperkt, dus de prijzen liggen aan de hogere kant en contracten zijn traditioneel jaarcontracten.
Een voordeel van kabel is wel dat het minder afhankelijk is van internetkwaliteit: zelfs als je internet eruit ligt, kun je doorgaans nog tv-kijken (tenzij je interactieve functies gebruikt). Het is ook relatief plug & play – ouderwetse tv’s kunnen vaak zonder decoder nog basiszenders oppikken (digitale kabel met CI+ module bijvoorbeeld). In de praktijk gebruiken de meeste mensen echter een mediabox/decoder voor kabeltelevisie om interactieve tv en HD te krijgen.
Samengevat: kabeltelevisie is een robuuste keuze met een breed zenderaanbod en degelijke HD-kwaliteit, maar op het gebied van 4K en flexibiliteit (zoals overal kunnen kijken) schiet het tekort ten opzichte van de nieuwste ontwikkelingen.
IPTV Nederland: televisie via internet (in 4K)
IPTV staat voor Internet Protocol Television, oftewel tv-kijken via een data/internetverbinding. In plaats van een coaxkabel, komt het signaal bij IPTV binnen via je breedbandverbinding – dat kan glasvezel, DSL of zelfs 5G/4G zijn. Een bekende vorm is het interactieve tv-aanbod van telecomproviders (zoals KPN iTV, T-Mobile TV) die via de internetkabel of -wifi een tv-ontvanger voorzien van zenders. Maar IPTV omvat ook nieuwere vormen, zoals tv-kijken via apps (bijv. NLZIET, Ziggo Go, KPN iTV app) op Smart TV’s en mobiele apparaten.
Het grootste verschil met kabel zit in de distributie van het signaal: bij kabel krijg je alle zenders tegelijk binnen en selecteert je decoder er één om weer te geven. Bij IPTV wordt op verzoek één stream naar jou gestuurd (unicast). Dit maakt IPTV erg efficiënt en flexibel. Je kunt immers veel meer zenders/streams in het netwerk hebben dan een kabel aankan, want je belast het netwerk alleen met wat je kijkt. Ook interactie is makkelijker: pauzeren, andere camera-hoek kiezen, on-demand video starten – het is allemaal ingebouwd in het systeem zelf, niet een extra laag over een dom signaal zoals bij kabel.
Cruciaal is wel de kwaliteit van je internet. Heb je een goede verbinding, dan kan IPTV perfecte beeldkwaliteit leveren – tot en met 4K Ultra HD, als de aanbieder het aanbiedt. Veel providers in Nederland experimenteren nu met 4K IPTV. KPN heeft twee 4K-zenders in zijn IPTV-aanbod, Ziggo’s Next box gebruikt ook IPTV-technologie intern voor 4K en interactieve diensten. Ook kleinere diensten als Canal Digitaal app of buitenlandse IPTV-aanbieders sturen 4K-streams als je verbinding dat trekt.
Een enorm pluspunt van IPTV is multi-device kijken. Je bent niet gebonden aan de tv in de woonkamer. Via apps en web kun je op je tablet, smartphone of laptop overal tv-kijken (thuis via wifi of onderweg via 4G/5G). Probeer dat maar eens met een kabelabonnement – dat gaat hooguit via omwegen (Ziggo Go app is eigenlijk ook IPTV natuurlijk). IPTV maakt locatie-onafhankelijk kijken gemakkelijk, wat aansluit bij de moderne kijker die misschien op zolder of in de trein ook die voetbalwedstrijd wil volgen. Volgens VPNGids zijn de apps van tv-providers of standalone IPTV-diensten tegenwoordig een volwaardig alternatief voor de traditionele tv-ontvanger.
Wat beeldkwaliteit betreft: IPTV kan theoretisch superieur zijn, mits voldoende bandbreedte. Kabel heeft door de gedeelde ruimte beperktere bandbreedte per zender, dus soms meer compressie. IPTV kan per stream dynamisch aanpassen (adaptive bitrate) en hogere peaks toestaan als je lijn dat kan – denk aan HEVC-compressie voor 4K die over fiber gaat, haarscherp. In de praktijk zijn de verschillen bij HD klein, maar bij 4K is IPTV eigenlijk de enige optie; via de traditionele broadcast methoden komt 4K nauwelijks door door capaciteitsgebrek.
Vergelijking van beeldkwaliteit: SD, HD, 4K
Een belangrijk aspect voor kijkers is uiteraard de beeldkwaliteit. Hier zien we een duidelijke trend: traditionele televisie (kabel, satelliet) loopt wat achter in het aanbieden van hogere resoluties, terwijl IPTV hier sneller op inspeelt.
SD (standaard definitie): Op de kabel vind je nog een handvol zenders in SD, met name als je geen extra pakket neemt of analoog kijkt. IPTV-diensten bieden vrijwel alles in minimaal 720p HD aan; SD komt weinig voor behalve bij hele kleine nichezenders.
HD (high definition): Beide platformen ondersteunen uitgebreid HD 1080p of 1080i. Kabel heeft veel zenders in 1080i (interlaced) die er op moderne tv’s goed uitzien. IPTV geeft vaak progressive streams (1080p) die iets scherper zijn bij snelle beweging, maar voor de kijker is dit verschil minimaal. Beide deliveren prima HD-beeld.
4K (Ultra HD): Hier maakt IPTV het verschil. Bij kabel is de ruimte beperkt en zoals aangegeven is slechts een enkel kanaal in 4K beschikbaar bij Ziggo. IPTV daarentegen voegt geleidelijk meer 4K toe: KPN’s 4K-pakket, events in 4K, buitenlandse IPTV-streams van evenementen (bijvoorbeeld bepaalde streamingdiensten) zijn allemaal via internet beschikbaar. Bovendien kan IPTV ook HDR (High Dynamic Range) doorgeven als de content en app/ontvanger het ondersteunen, wat kleurbereik en contrast verder verbetert. Klassieke kabelstandaard DVB-C kent HDR nauwelijks, tenzij ze het signaal doorgeven als een continue 4K HDR broadcast – wat nog niet gebeurt op Nederlandse kabel.
Frame rate/verversing: Sportliefhebbers letten op 50fps of 60fps mogelijkheden. Ook hier heeft IPTV in potentie voordeel: streams kunnen bijvoorbeeld 60fps 4K zijn (zoals sommige YouTube 4K streams). Kabel houdt meestal 50 Hz aan in Europa. Bij snelle acties (sport, games) merk je 60fps vs 50fps niet heel sterk, maar het is een technisch voordeel van de IP-route dat hogere framerates mogelijk zijn (mits content zo wordt aangeleverd).
Samenvattend, voor beeldpuristen en wie de ultieme kwaliteit nastreeft – 4K IPTV biedt de hoogste plafonds. Kabeltelevisie is stabiel en degelijk, maar zal op beeldvlak niet veel verder komen dan Full HD voor de meeste zenders, althans op korte termijn. In de woorden van een Bright-technologie artikel: “ruim tien jaar na introductie van 4K-tv’s zijn er nog altijd vrijwel geen tv-zenders in 4K-kwaliteit te bekijken in Nederland” – dit duidt vooral op traditionele zenders. De toekomst van 4K ligt eerder bij internet/streaming.
Interactiviteit en functionaliteit
Naast beeldkwaliteit zijn er de praktische zaken: hoe interactief en gebruiksvriendelijk is het?
Kabeltelevisie begon als lineair: je kijkt wat er nu speelt. Tegenwoordig via decoders heb je interactieve functies, maar die lopen via internet terug naar de provider (de box heeft meestal een internetverbinding nodig voor interactieve opties). Denk aan Begin Gemist, replay tot 7 dagen, video on demand catalogus. Ziggo en andere kabelproviders bieden dit zeker, maar de interface is vaak vastgelegd door de provider en updates gaan langzaam. Bovendien, oudere TV’s zonder decoder hebben niks van die functies.
IPTV heeft interactiviteit in zijn DNA. Bij veel IPTV-aanbieders is pauzeren en terugspoelen standaard, zelfs op zenders waar kabel dat niet heeft. Ook on-demand integratie is doorgaans naadloos: bij KPN kun je bijvoorbeeld Netflix en Videoland direct via de IPTV-box kijken – het onderscheid tussen live en on-demand vervaagt. En uiteraard is opnemen in de cloud gebruikelijk; je programma’s worden online opgeslagen, je kijkt ze waar je wilt. Bij kabel decoders heb je soms nog fysieke harde schijven, wat beperkingen geeft (en kans op defecte schijven). IPTV maakt opnemen een kwestie van vinkjes in de cloud, veel schaalbaarder.
Een ander punt: multi-screen. Je wilt misschien op de slaapkamer een tweede tv aansluiten. Bij kabel moet je vaak een tweede mediabox huren (en extra betalen). Bij IPTV kun je vaak gewoon de app op een Smart TV installeren of een chromecast gebruiken, of in de browser kijken. Providers stellen soms een limiet (bijv. 5 apparaten geregistreerd, 2 streams tegelijk), maar het is meestal flexibeler én zonder extra kosten.
Draagbaarheid buitenshuis: Kabeltelevisie houdt op bij de huiskamer, tenzij je gebruik maakt van apps (die dan eigenlijk IPTV zijn) van de provider. IPTV daarentegen is per definitie overal mee naartoe te nemen. Met de opkomst van 5G wordt dit nog belangrijker. In ons artikel IPTV en 5G bespraken we hoe snel mobiel internet het mogelijk maakt om buitenshuis zonder hapering tv te streamen. Hier kan kabel niet tegenop – een coax in de trein gaat nou eenmaal niet. De trend is dat content volgt waar de gebruiker is, niet andersom. Dus hier scoort IPTV duidelijk beter.
Toekomstperspectief: waar gaat het heen?
Het is duidelijk dat IPTV de toekomst is, althans technisch gezien. Zelfs de kabelproviders stappen achter de schermen over op IP-distributie. Ziggo is begonnen met de “Next Mini” mediabox die geen coax meer gebruikt, puur internet. Dit geeft al aan dat men zich voorbereidt op een kabelvrije toekomst. Ziggo’s moederbedrijf Liberty Global heeft ook tests gedaan om volledig over IP te gaan en coax alleen voor internet te laten.
Waarom? Onderhoud en efficiency: Een IP-netwerk is makkelijker centraal te beheren en upgraden dan honderdduizenden analoge coaxcomponenten. Bovendien, nieuwe generaties zijn gewend aan on-demand en multi-platform. Die kun je alleen optimaal bedienen via IPTV/streaming.
In Nederland hebben we ook glasvezelgroei: steeds meer huishoudens krijgen glasvezel met IPTV-aanbieders als KPN, T-Mobile etc. die daar diensten op leveren. Glasvezel heeft geen capaciteitstekort – tientallen 4K-streams parallel zijn mogelijk. Dit zal de acceptatie van IPTV met hoge kwaliteit verder stuwen. Ondertussen raakt coax-kabel wat achterhaald; het wordt nog verbeterd (Docsis 3.1 etc voor sneller internet), maar de fysieke limiet van coax komt in zicht.
Een interessante ontwikkeling is 5G Broadcast: een techniek om via het mobiele netwerk tv-uitzendingen uit te zenden naar velen tegelijkertijd (een soort mix van IPTV en klassieke etheruitzending). In 2024 is in Amsterdam tijdens IBC een test gedaan met 5G-uitzendingen van NPO 1. Dit kan in de toekomst betekenen dat je, zonder traditionele infrastructuur, via de ether in 4K naar events kunt kijken op je TV of telefoon, zonder individuele databelasting. In scenarios met miljoenen kijkers is dat efficiënt. Het laat zien dat innovatie sterk aan de IP/5G-kant zit, niet aan de kabelaarkant.
Bovendien, contentproducenten (Disney, HBO, etc.) kiezen steeds vaker direct voor streamingplatformen om uit te zenden, en niet meer voor lineaire kanalen. Over tien jaar is lineaire tv mogelijk schaars, en kijken we bijna alles op aanvraag of via apps. IPTV is hier de logische backbone voor, want elk huishouden internet geven is makkelijker dan iedereen aan een (coax)kabel houden.
Dat betekent niet dat kabel van vandaag op morgen weg is. De transitie gaat geleidelijk. Waarschijnlijk zullen kabelbedrijven hun coax in de komende jaren vooral nog voor internet gebruiken en tv steeds meer migeren naar IP (zoals Ziggo met Next). Uiteindelijk vervagen de begrippen: Ziggo’s “kabeltv” wordt eigenlijk ook IPTV, alleen noemen ze het misschien niet zo. Als consument merk je dat je een kastje hebt dat op internet zit en tv geeft – wat boeit jou of het coax of utp is? Zolang het werkt.
Toch kun je stellen: in de strijd kabel vs IPTV wint IPTV op termijn. Flexibiliteit, schaalbaarheid, integratie met 4K/8K, personalisatie (denk aan aanbevelingen, iets wat kabeltv niet doet) – dat zijn troeven van IPTV. Kabel zal vooral nog winnen op de korte termijn bij mensen die van oudsher tv kijken gewend zijn en “geen gedoe” willen. Maar die kloof verdwijnt snel, want IPTV is gebruiksvriendelijker geworden en nagenoeg net zo plug&play.
Conclusie: overstappen of niet?
Sta je voor de keuze kabeltelevisie vs 4K IPTV, dan is het verstandig om je eigen situatie en wensen te bekijken:
Wil je de hoogste beeldkwaliteit en ben je bereid nieuwe technieken te omarmen? Ga voor IPTV (bij voorkeur via een snelle verbinding of glasvezel). Hier ga je de meeste 4K-content zien en profiteer je van nieuwe functies.
Hecht je waarde aan gemak en stabiliteit, heb je misschien nog een ouder toestel? Kabeltelevisie is dan een veilige keuze, al kun je ook overwegen IPTV via een gebruiksvriendelijke provider als KPN te nemen – het gemakverschil is tegenwoordig klein.
Kijk je veel onderweg of op meerdere devices? Dan is IPTV eigenlijk een must. Kabelbedrijven bieden wel apps, maar dat is in feite ook IPTV stiekem. Dus je eindigt toch daarbij.
Kostenfactor: Als je al een kabelabonnement hebt en tevreden bent, is er geen haast om weg te gaan. Maar weet dat er alternatieven zijn die misschien beter passen bij je gebruik (bijvoorbeeld als je veel streamingdiensten gebruikt, kun je wellicht een kleiner tv-pakket nemen via IPTV en meer on-demand kijken). Kabelpakketten kunnen soms all-in duurder zijn.
Veel mensen zullen een hybride aanpak hanteren in deze transitieperiode: bijvoorbeeld kabel houden voor de standaard zenders, en daarnaast streaming (wat feitelijk IPTV is) voor films/series in 4K. Echter, dat betekent wel dubbel betalen. De jongere generatie kiest vaker direct voor alleen internet + wat streaming (en eventueel NLZIET voor live tv). Die slaan de coaxfase over.
Een mooi voorbeeld van de omslag is Ziggo zelf: door de jaren heen zijn analoge tv en FM radio via kabel uitgefaseerd om ruimte te maken voor internet. Nu zetten ze stappen naar IP-only tv. Het is dus weinig controversieel te stellen dat de toekomst van televisie in Nederland sterk leunt op IPTV. De traditionele kabel wordt meer een “internetkabel”.
Wil je je verder verdiepen in hoe je de juiste IPTV-keuze maakt of wat er komt kijken bij overstappen? Bekijk dan ons artikel IPTV-abonnementen vergelijken voor concrete voorbeelden van aanbieders en pakketten. Ook op de IPTV Nederland 4K homepage vind je actuele informatie en aanbiedingen voor zowel IPTV- als kabelpakketten. De televisiewereld verandert snel – zorg dat je mee ontwikkelt zodat je kunt blijven genieten van jouw favoriete content, in de best mogelijke kwaliteit en zonder beperkingen.
Kabel of IPTV, het belangrijkste is dat jíj prettig TV kunt kijken. Maar als we vooruitkijken, lijkt IPTV (zeker in 4K) de kaart van de toekomst te zijn. 📺🚀
Jan Jansen
technologie-expert bij IPTVNederland4K.net